Historia
Ochotniczej Straży Pożarnej
w Gorzowie Śląskim
1890 – 2004r.
1. Do czytelnika:
Wśród wielu wartości wyznaczających życie człowieka i społeczeństwa, idea niesienia pomocy w trudnych chwilach osiąga znaczenie szczególne. Zespala ona ludzi odważnych , zdecydowanych ale zarazem wrażliwych i bezinteresownych którzy łącząc się w ochotnicze straże pożarne, umiejętnie realizują własne aspiracje i ogólnoludzkie nakazy braterstwa, współdziałania, ratowania życia i mienia obywateli.
Nie wielkie jednak słowa, a codzienne, rzetelne wypełnianie obowiązków zawodowych i łączenie z nimi szkolenia sprawnościowego, by w razie zagrożenia udzielić pomocy najbardziej potrzebującym, nakreślają rytm życia strażaków dobrowolnie zrzeszonych w ochotniczych strażach pożarnych.
Wieloletnie są tradycje działania Ochotniczej Straży Pożarnej w Gorzowie Śląskim i na Ziemi Gorzowskiej.
W 1990 roku obchodziliśmy w wprawdzie 100-lecie jej istnienia, a w siedem lat później 107-lecie, jednak długotrwałe i żmudne poszukiwania zapalonych działaczy, doprowadziły do odnalezienia dowodów istnienia zorganizowanej ochrony przeciwpożarowej w Gorzowie Śląskim, na wiele lat wcześniej, aniżeli zostało to ustalone.
Pokazy historyczne, znalezione dokumenty dowodził, że zorganizowana forma ochrony przeciwpożarowej w Gorzowie Śląskim, starym piastowskim mieście sięga ostatnich lat XVIII wieku, a nawet jeszcze wcześniej.
Kolejne lata jakie upłynęły od wymienionej wyżej uroczystości, przyniosły nowe dokonania gorzowskich strażaków, których ofiarność i gotowość niesienia pomocy znane są nie tylko w mieście ale i na terenie powiatu jak i województwa.
2. Z dziejów ochrony przeciwpożarowej w Gorzowie Śl.
Historia Gorzowa Śląskiego ukazuje iż na przestrzeni wieków miasto borykało się z wieloma pożarami. W kronikach i innych przekazach wielokrotnie odnotowano wielkie pożary zabudowań drewnianych krytych słomą które powodowały ogromne zniszczenia.
Częste i groźne w skutkach pożary nękały miasto aż do końca XVIII wieku, ponieważ nie było do tego czasu zorganizowanej ochrony przeciwpożarowej.
Jednak już wcześniej bo 2 kwietnia 1690 roku, zarządzenie policyjne zobowiązywało każdego właściciela posesji do ustawiania przed drzwiami naczynia z wodą w okresie od Wielkanocy do Św. Michała.
Bardziej szczegółowe przepisy dotyczące organizacji ochrony przeciwpożarowej i udziału mieszkańców w akcji gaszenia pożarów wydał Burmistrz. Z zarządzeniem tym spotkaliśmy się w „HEIMATSKALENDER” powiatu oleskiego z 1937 roku w którym napisano:
„Die Freiwillige Feuerwehr in Landsberg O/S ist am 23 Marz 1890 mit 80 Man akttiven Mitglieder gegrundet worden. Ihr erster Vorsitzer war Burgermeidter ZIEGENHORN und erste Brandmeister Hausbesitzer PAUL WEBER. Das Gerathaus mit dem Steigerturm endstand unter Brandmeister PRAUSER (1884-1909). Seit 1924 leitet die Wher der Hauptbrandmeister GUSTAW VIEWEK.”
Co w tłumaczeniu na język Polski oznacza:
Ochotnicza Straż Pożarna w Gorzowie Śląskim została założona w dniu 23 marca 1890 roku przy udziale 80-ciu członków. Jej pierwszym przewodniczącym – naczelnikiem był Burmistrz o nazwisku Ziegenhorn i pierwszym ogniomistrzem był właściciel posesji Paweł Weber. Remiza ze wspinalnią i wieżą została wybudowana pod nadzorem ogniomistrza Prauzera (1884-1909). Od roku 1924 roku jednostką kierował starszy ogniomistrz mistrz blacharski Gustaw Vivek.
Sprzęt przeciw Pożarowy według tabeli statystycznej (kalendarz z 1933r.)
- sikawa metalowa
- 20 ręcznych drewnianych sikawek
- 123 sztuki drabin
- 116 sztuk bosaków
- 118 wiader
- 4 zbiorniki z wodą
Do najstarszych pamiątek z tego okresu jakie posiadamy należą różne zapisy z:
- Heimatskalender z roku 1930
- Heimatskalender z roku 1935
- Heimatskalender z roku 1937
- Heimatskalender z roku 1938
- Głosu Olesna
Kroniki 150 – lecia OSP w Oleśnie Śl.
- Zdjęcia grupowe OSP Gorzów Śląski ze sztandarem o treści „FREIWILLIGE FEUERWEHR LANDSBERG O/S 1890”
- Stiftungsfest am 13 Juli 1902 z udziałem Zarządu i najaktywniejszych członków w okresie 1890 – 1902
- Zdjęcia „Uberal – Loschzug Frw.Feuerwehr Landsberg O/S 1922 – 1933r.
Na podstawie ustawy niemieckiej z dnia 15 grudnia 1932r. Wprowadzono trzy rodzaje służb strażackich: straż zawodowa, ochotnicza i przymusowa. W powiecie oleskim było 27 obwodów strażackich, 29 OSP ( w tym dwie w Oleśnie Śl. i Gorzowie Śl. i 27 na wsi). W miastach Olesno i Gorzów Śl. zarządzanie strażą znajdowało się w rękach Burmistrza. W rzeczywistości było jednak 28 straży ochotniczych i jedna przymusowa. Na mocy zarządzenia z 1934r. Obowiązkiem rolników było dostarczenie w razie pożaru powozów konnych.
3. Działania OSP na Ziemi Gorzowskiej po wyzwoleniu tj.od 1945r. Na podstawie zapisów wg. Kroniki „Księgi Pamiątkowej” do 1968r.
Wraz z normalizacją życia w pierwszym okresie powojennym, trwającymi procesami demograficznymi oraz systematyczną budową zrębów nowej administracji tworzyły się także lub reaktywowały swoją działalność ochotnicze straże pożarne. Przebywająca w pierwszych latach powojennych na ziemi gorzowskiej ludność napływowa przywiozła ze sobą, poza osobistym dobytkiem także sprzęt pożarniczy używany w innych rejonach kraju.
Na przykład OSP w Więckowicach posiadała sikawkę ręczna, węże, prądownicę, pasy bojowe i część umundurowania dostarczonego przez napływową ludność. W rejonie miejscowości Zdziechowice, Krzyżanowice, Kościeliska zamieszkała ludność z byłych rejonów przygranicznych; z woj. łódzkiego, kieleckiego, a także z rejonów podgórskich.
Oni także tworzyli trzon kadry pierwszych nowotworzonych lub reaktywowanych na ziemi gorzowskiej Ochotniczych Straży Pożarnych .
Dnia 18.01.1945 roku miasto Gorzów Śląski jako jedno z pierwszych na ziemiach zachodnich zostało wyzwolone przez Armię Radziecką i walczące u jej boku Ludowe Wojsko Polskie.
Na czoło instytucji społecznych rozpoczynających swoją działalność pod koniec kwietnia 1945 r. wysunęła się Ochotnicza Straż Pożarna; zebrała się wówczas grupa uczestników – ochotników którzy postanowili przywrócić instytucję do walki z żywiołem jakim jest ogień /> Do najaktywniejszych druhów w tym okresie należeli:
- Porada Jan
- Bielawski Stanisław
- Grabowski Ignacy
- Kazior Ignacy
- Kowalik Roman
- Kukuł Kazimierz
- Nazar Franciszek
- Płoszaj Władysław
- Piśla Kazimierz
- Rosół Maksymilian
- Szczerba Jan
- Szota Julian
-Tenerle Franciszek
- Teraza Wilhelm
Już w dniu zwycięstwa 9.05.1945r. Wystąpiła czynnie w pochodzie I Majowym. Od początku powołania nawiązała życzliwą współpracę ze strażami z powiatów kluczborskiego, wieluńskiego oraz oleskiego.
W pierwszych latach przesunęło się sporo ludzi którzy piastowali stanowiska w tutejszej OSP.
Wykaz członków oraz pełnione przez nich funkcje w poszczególnych latach:
1945r.Porada Jan - PREZES
Rosół Maksymilian - NACZELNIK
1946r.Porada Jan - PREZES
Kukuł Kazimierz - NACZELNIK
1947r.Słowikowski Antoni – PREZES
Wojtała Józef - NACZELNIK
1948 – 1952 r. Ryszard Wincenty - PREZES
1951 – 1952 r. Machnik Jan – który zorganizował orkiestrę dętą w skład której weszło około 30 osób
Funkcje w latach 1953 – 1956 r.
Guzik Kazimierz - Komendant Naczelny
Kwiatkowski Jan - Komendant Techniczny
Olejnik Karol - Komendant d/s oświatowych
Funkcje w latach 1956 – 1959 r.
Guzik Kazimierz - NACZELNIK
Olejnik - Z-ca NACZELNIKA
Krzemiński Antoni - SEKRETARZ
Duch Jan - SKARBNIK
Funkcje w latach 1959 – 1965 r.
Pitucha Adam - NACZELNIK
Podusz Franciszek - Z-ca NACZELNIKA
Krzemiński Antoni - SEKRETARZ
Borecki Jan- SKARBNIK
1965 nowe wybory do Zarządu OSP
Pitucha Adam - PREZES
Guzik Kazimierz - Z-ca
Kościelny Alojzy - NACZELNIK
Woźny Józef - Z-ca NACZELNIKA
Krzemiński Antoni - SEKRETARZ
Borecki Jan- SKARBNIK
Gmyrek Jan - GOSPODARZ
Malisz Kazimierz - CZŁONEK ZARZĄDU
Olejnik Paweł - CZŁONEK ZARZĄDU
Syma Eryk - CZŁONEK ZARZĄDU
Pilawka Szczepan - CZŁONEK ZARZĄDU
Posiadanym sprzętem pożarniczym naszej OSP zajmował się w tych latach druh Olejnik Edward.
Dnia 12 maja 1957 r. Ochotnicza Straż Pożarna w Gorzowie Śląskim otrzymała sztandar. Rodzicami chrzestnymi byli:
Respondek Wiktor – adwokat
Kłos Olga – z Więckowic
Szargut Antoni – kierownik młyna
Klos Teresa – z Gorzowa Śląskiego
Po otrzymaniu sztandaru powstała inicjatywa wybudowania nowej remizy, która była by bardziej funkcjonalna i nowoczesna. Tym sposobem budowę rozpoczęto w roku 1967, a zakończono w roku następnym (1968).
Współczesna Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Gorzowie Śl.
Od czasu wybudowania strażnicy gorzowscy druhowie dysponowali wspaniałą strażnicą oraz dobrym sprzętem. Od lat 70-tych aż do roku 1995 brali udział w wielu pożarach na terenie Gorzowa Śląskiego, Powiatu Oleskiego a nawet Województwa (Kuźnia Raciborska 1992r.)
Przełom nastąpił 15.03.1995r. kiedy to decyzją Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej OSP Gorzów Śląski została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W związku z włączeniem do KSRG zarząd został zmuszony do udokumentowania powstania jednostki. Podczas tych poszukiwań okazało się iż jednostka będzie obchodziła 110 lat swego istnienia w roku 1997.
Poczet sztandarowy OSP Gorzów Śląski w czasie jubileuszu (od lewej Tadeusz Loch, Lucjan Włoch, Wiesław Kryk)
Przygotowania do Mszy Św. przed salą, została odprawiona przez ks. Józefa Dziuka z Parafii Trójcy Świętej w Gorzowie Śląskim.
|
